İSTANBUL SERBEST MUHASEBECİ
Serbest meslek kazancında indirilecek giderlere, işyeri için yapılabilecek ödemeleri irdeleyerek başlıyoruz.
'Serbest meslek faaliyetini mutad meslek halinde ifa edenler, serbest meslek erbabı olarak tanımlanmaktadır.'
Serbest meslek erbabını bir araya getirerek, serbest meslek kazancından pay alanlar,
Gümrük Komisyoncuları, Borsa Ajan ve Acentaları, Noterler,
Serbest meslek faaliyetinde bulunan kollektif ve adi şirketlerde ortaklar, adi komandit şirketlerde komanditerler,
Dava Vekilleri, Avukatlar, Muhasebeciler, Müşavirler, Diş Protezcileri, Doktorlar,
Konser veren Müzik Sanatçıları, Rehberler, Sinema Oyuncuları, Mankenler,
Heykeltıraş, Ressam, Bestekar, Bilgisayar Programcısı,
Tahkim işleri dolaysıyla Hakemler.
İşyeri kirası ve amortismanı
İşyeri, serbest meslek faaliyetinin yapıldığı yazıhane, muayenehane, büro, oda, ev, apartman dairesi gibi yerlerdir. Serbest meslek erbabı tarafından mesleki faaliyetin icrası için kullanılan bu yerler kira ile tutulabileceği gibi, kendi mülkü de olabilir. Ayrıca meskenin bir kısmında da mesleki faaliyet icra edebilir.
İşyerinin kira ile tutulması durumu
Kira bedeli hangi dönemde ödenmiş ise o dönemde gider yazılabilir.
Gelecek dönemlere ait ödenen kira bedellerinin peşin ödenmesi halinde ödenen kira bedelini tamamını ödediği yılda gider yazılabilir.
Gelecek dönemlere ait kirası peşin ödenen işyerinden sözleşmede belirtilen süreden önce boşaltılarak peşin ödenen kiranın geri alınması durumunda alınan kira bedeli alındığı yıla hasılat olarak kaydedilir.
Kiralanan yer hem işyeri hem de mesken olarak kullanılıyorsa, ödenen kira, ısıtma, aydınlatma ve diğer giderlerin yarısı gider yazılabilir.
İşyerinin serbest meslek erbabının mülkü olması durumu
İşyerinin serbest meslek erbabının mülkiyetinde bulunması halinde amortismanı gider yazılabilir. (Amortisman oranı %2'dir)
Serbest meslek erbabının mülkiyetinde bulunan yerin hem işyeri hem mesken olarak kullanılması halinde amortismanın yarısı gider yazılır.
İşyerinin amortisman giderlerinin tespiti için, gayrimenkulun maliyet bedeli biliniyorsa maliyet bedeli, maliyet bedeli bilinmiyorsa vergi değeri hesaplamaya esas alınır.
Gayrimenkulun iktisabı için yapılan borç dolayısıyla ödenen faizler gider yazılamaz.
Gayrimenkulun tamir, bakım, onarım ve sigorta giderleri gider olarak yazılabilir.
Diğer durumlar
Eşe ait binanın işyeri olarak kullanılması halinde, bir kira belli edilmişse bu tutar, kira belli edilmemişse emsal kira bedeli gider yazılır. Eş tarafından da bu emsal kira bedeli gayrimenkul sermaye iradı sayılır.
Eşe ait binanın kısmen işyeri kısmen mesken olarak kullanılması halinde de emsal kira bedeli uygulamasının gerekip-gerekmediği tartışmalara neden olmaktadır. Kanımızca emsal kira bedeli esası uygulaması burada da geçerlidir.
Serbest meslek faaliyeti bir ortaklık halinde ve ortaklardan birine ait binada yürütülüyorsa, binanın sahibi ortağa ödenen kira bedelinin tamamı gider yazılabilir. Eğer kira ödemiyor ise işyerinin emsal kira bedelinin tespit edilmesi ve bu miktarın gayrimenkulun sahibi ortak yönünden gayrimenkul sermaye iradı sayılması ve serbest meslek faaliyeti yönünden de gider yazılması gerekir.
İşyeri ile ilgili genel giderler
G.V.K'nun 68/2. maddesinde mesleki kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için ödenen aydınlatma, ısıtma, telefon, kırtasiye giderleri müstahdem ücretleri, meslek, ilan ve reklam vergileri ile işyerleriyle ilgili ayni vergi, resim ve harçların serbest meslek kazancının tespitinde hasılattan indirileceği hüküm altına alınmıştır. Bu konuda özellik arz eden durumlar aşağıda özetlenmiştir.
İşyerinin aydınlatılması ve ısıtılması için ödenen giderler hasılattan indirilebilir. (Havagazı, doğalgaz, elektrik vb.) Mesken ve işyerinin bir arada bulunması halinde bu giderlerin yarısı indirim konusu yapılabilir.
Serbest meslek faaliyetlerinin yapılmasında kullanılan telefona ait giderler hasılattan indirilebilir. Mesken ve işyerlerinin bir arada kullanılması halinde bu giderlerin yarısı indirim konusu yapılabilir.
Önceden kesin miktarı bilinmeyen veya ödenmeyen elektrik, su, havagazı, doğalgaz ve telefon giderleri gibi giderler ödendiği dönemde gider olarak indirilebilir.
Serbest meslek faaliyetinin yapılmasında kullanılan kırtasiyeye ilişkin ödemeler gider olarak yazılabilir. (kağıt, kalem, defter, zarf, makbuz, vb.).
Serbest meslek erbabının faaliyetinin gerektirdiği işlerde kullanıldığı, sekreter, odacı, kapıcı, hemşire gibi hizmet erbabına yaptığı ödemeler gider yazılabilir.
Ödenmiş olması şartı ile, işle ilgili olan ve Belediye Gelirleri Kanunu uyarınca ödenen mesleki ilan ve reklam vergileri gider olarak hasılattan indirilebilir.
